Tarihi, antik dönemde Likya Uygarlığına kadar uzanan eski bir yerleşim yeri Kayaköy. Köyün geçmişinin milattan önce 3 binli yıllara dayandığı bilinse de ele geçen en eski buluntular milattan önce 4. yüzyıla ait.
Günümüze uzanan Kayaköy’ün geçmişi ise 19. yüzyıla dayanıyor. Osmanlı döneminde, eski Likya kalıntıları üzerine inşa edilen ve Levissi olarak adlandırılan köyün tamamı Rumlardan oluşuyordu. Şimdilerde ise köy boş, sessiz, yıkık ve kimsesiz. İşte hayalet köyün hüzünlü hikayesi…
Neden “Hayalet Köy”?
Osmanlı döneminde yörede yaşayan Türkler ovalara yerleşirken Rumlar ise yamaçlardan aşağı kurulan bu köyde hayatlarına devam ediyorlardı. 13. yüzyıldan beri Hristiyan toplumun yaşadığı bilinen köyde, biri diğerinin önünü kapatmayacak şekilde saygıyla dizilmiş 3500’e yakın ev bulunuyordu. Anadolu Rumları tarımcı bir toplum oldukları için tarım alanlarına yerleşmezlerdi. Onun yerine çevredeki kayalık alanlara inşa ettikleri evlerde yaşarlardı.
Tamamı Rumlardan oluşan köy kendine ait kilise, okul, eczane ve postaneye sahipti. Bölgedeki ilk matbaanın burada kurulduğu ve Karya adında bir gazete bastığına dair bilgiler de mevcut. Tarım, zanaat ve ticaretle uğraşan 10 bin kişilik nüfusuyla Kayaköy halkı huzur ve refah içinde yaşamaya devam ediyordu.
Ta ki Kurtuluş Savaşı zaferinin ardından mübadele kararı verilinceye dek…
Balkan Harpleriyle birlikte yıllar boyu bölgede kardeşçe yaşayan Türkler ve Rumlar arasında tedirginlikler oluşmaya başladı. Kurtuluş Savaşı zaferinin ardından Türkiye ve Yunanistan arasında tarihte benzeri görülmeyen bir anlaşma imzalandı ve mübadele kararı verildi. 30 Ocak 1923’te imzalanan anlaşmaya göre Müslümanlarla Hristiyanlar yer değiştirecekti.
İşte o kararın ardından Kayaköy’de yaşayan binlerce Hristiyan Rum, bir gün geri dönecekleri umuduyla evlerini geride bırakarak, yanlarına sadece önemli eşyalarını aldılar ve Yunanistan’a göç ettiler. Ne var ki, bir daha evlerine geri dönemediler ve köy sessizliğe büründü…
1957 Fethiye Depremi
Mübadele kararının ardından boş kalan Kayaköy’e daha büyük zararı 1957’de meydana gelen Fethiye depremi verdi. 7.3 büyüklüğündeki deprem köyde büyük hasara neden oldu. Boş kalan köyde yıkılan yapıların da yağmalanmasıyla Kayaköy, sessiz ve kimsesiz bir hayalet köye döndü. Fethiye’ye yolunuz düşerse eğer kültürel bir miras özelliği taşıyan Kayaköy’ü, yapılaşmaya açılmadan, orijinalliği bozulmadan ziyaret etmenizi öneririm. Yolunuz açık olsun…
Aşağıdaki videomu izleyerek hayalet köyün tarihini dinlerken Kayaköy sokaklarında dolaşabilirsiniz. İyi seyirler…
