Bir Ayrılık, kişisel meselelerini bürokratik kurumlarla halletmek zorunda kalan, hayatları kısa sürede değişen sıradan insanların hayatlarını anlatıyor…
Berlin Film Festivali’nde hem Altın Ayı’ya hem de tüm oyuncu kadrosu için Erkek ve Kadın Oyuncu ödüllerine, Oscar ve Altın Küre’de yabancı dilde en iyi film ödülü başta olmak üzere birçok festivalde ödüllere layık görülen Bir Ayrılık, İran sinemasının tartışmasız zirve noktalarından biridir. Film boşanan bir çifti anlatıyor gibi ama olay sadece Nadir ile Simin’in ayrılığı hakkında değil. Uzun yıllardır evli olan, İran’ın üst orta eğitimli sınıfından bu çiftin boşanma kararı öykünün başlatıcı unsuru. Ancak Simin bu filmde sadece yardımcı karakter. Esas mesele daha sonra yaşananlar.
Nadir’in bir yandan çalışırken bir yandan da kızına ve Alzheimer hastası babasına bakma çabaları filmin omurgasını oluşturuyor. Nadir’in babasıyla ilgilenmesi için bir kadın tutması, filmin ana olayını başlatıyor. Film bu hikaye üzerinde dallanıp budaklanıyor.
Nadir ile Simin’in boşanma kararı, karşılıklı olarak haklı sebeplere dayanıyor. Simin, kızının daha iyi şartlarda yetişebilmesi için yurtdışına yerleşmek istiyor. Bu ayrılık aşamasında Simin her şeyden hatta yıllardır birlikte olduğu eşinden bile kolayca vaz geçebilecek bir kadın olarak gösteriliyor. Sanki yaşanılanların hiçbir anlamı yokmuş gibi. Nadir ise bakıma muhtaç olan babasını tek başına bırakamadığı için eşinin isteğini kabul edemiyor. Her iki taraf da kendi durduğu noktada haksız değil. Simin’i kocasının çaresizliğine karşı biraz anlayışsız (!) yaklaşıyor ve bakımevi seçeneğini sunuyor kocasına. Simin ise yıllarca kendisine bakan babasını bırakmak istemez. Eşi ile arasında geçen;
– “Baban Alzheimer; senin oğlu olduğunu bile bilmiyor”
– “Olsun ben onun babam olduğunu biliyorum” diyaloğu Nadir’in kararlılığını gözler önüne seriyor.
Nadir ve Simin’in ayrılığını neredeyse ikinci plana atan olay ikilinin evleri ayırması ile gelişiyor, çalışırken babasına bakacak birine ihtiyaç duyan Nadir bir bakıcı tutar. Kocasından gizli olarak bakıcılık işini kabul eden Razieh, hamile olduğunu da işverenlerinden saklıyor. Fakat kadıncağız bir araba kazası geçirince, düşük yapıyor. Bu olay kocası Hodjat ile patronu Nadir karşı karşıya getiriyor. Çünkü düşük için Nadir’in kadını merdivende itmesinin sebep olduğu iddia ediliyor. İş mahkemeye intikal ettiğinde, Nadir ile kızı Termeh arasında bir güven ve dürüstlük sorunu yaşanıyor. Simin de kocasına inanmıyor onu kolayca yalancılık ile suçlayabiliyor. Eşler arası güvenin olmadığı bir ilişkiydi Nadir ve Simin’in ilişkisi.
Tek bir ayrılığın, farklı insanların hayatında zincirleme olarak yarattığı etkileri izliyoruz. Ayrılık üzerinden İran halkı arasındaki keskin farklar da gözler önüne seriliyor. Modern İranlı kadın Simin ve geleneksel muhafazakar İranlı kadın Razieh üzerinden derin uçurum gözler önüne seriliyor.
***Çok Önemli Not*** Kitlesel tepkiler, eleştiriler, övgü ya da sövgüler her zaman doğruyu yansıtmaz. Birçok insan hep bir ağızdan bir dizi, film ya da kitabı övdü ya da gömdü diye o işin gerçek karşılığının bu olduğu anlamına gelmez. İzlediğinizde ya da okuduğunuzda sizin de böyle hissedeceğiniz anlamına da gelmiyor. Kendi perspektifinize güvenin, bazen pek çok insanın alamadığı tadı, göremediği inceliği çok eleştirilen bir işten alabileceğimiz ihtimalini her zaman göz önünde tutmak gerekir. 🙂
